قلعه ناریکالا، یادگاری از دوره ساسانیان در شهر تفلیس

تور گرجستان، یکی از بهترین فرصت‌هایی است که می‌توانید بازمانده‌هایی از تاریخ مردمان قبایل گوناگون را در قالب سازه‌ها و بناهای تاریخی تماشا کنید. قبایل گوناگونی مانند ارمنی‌ها، روس‌ها، ایرانی‌ها و یونانی‌ها که در دوره‌های مختلف تاریخی، یادگاری‌هایی از خود در تفلیس به جای گذاشته‌اند.

قلعه ناریکالا، یکی از این بناهای ارزشمند است که از قرن چهارم میلادی یعنی حدود هزار و هفتصد سال پیش، در شهر تفلیس به جای مانده است. این سازه باشکوه تاریخی، که به عنوان قلعه مادر هم شهرت دارد، اکنون یکی از نمادهای اصلی شهر تفلیس در گرجستان است.

ناریکالا؛ قلعه‌ای به جای مانده از دوره ایران باستان

قلعه ناریکالا یا همان قلعه مادر که امروز به عنوان یکی از نمادهای اصلی شهر تفلیس شناخته می‌شود، یادگاری از تمدن ایران باستان و سلسله ساسانیان است. با این حال نمی‌توانیم ادعا کنیم که ناریکالا در تمام دوره‌های تاریخی به ایرانی‌ها تعلق داشته است.

این قلعه باستانی و نظامی، در طول تاریخ، هم کاربری‌های متفاوتی داشته است و هم شاهد اتفاق‌های تاریخی، جنگ‌ها و نزاع‌های فراوان پادشاهانی بود که سودای کشورگشایی پای‌شان را به اینجا باز کرده بود. علاوه بر این، پس از قرن چهارم تا پیش از تشکیل دولت مرکزی گرجستان، این قلعه در اختیار حکام مختلفی از شرق و غرب بود.

ویژگی‌های معماری و استراتژیک قلعه مادر گرجستان

این قلعه یکی از مهم‌ترین استحکامات اولیه شهر بود. علاوه بر این قلعه ناریکالا در یک موقعیت کاملا استراتژیک یعنی درست بر روی تپه‌های بلند و سنگی تفلیس ساخته شده بود تا نظارت کاملی بر ترددهای کاروان‌ها و تاجرانی که از مسیر اروپا به هند می‌رفتند، داشته باشد.

بر اساس آنچه در منابع تاریخی معتبر به ثبت رسیده است، قلعه ناریکالا یکی از مقاوم ترین و نفوذناپذیرترین بناهای تفلیس در امتداد جاده ابریشم بوده است.

این قلعه کاملا به سبک معماری ارگ‌های ایرانی‌ها ساخته شده است. در قرن هفتم میلادی و در دوره شکوفایی امویان، سازه تاریخی ناریکالا گسترش پیدا کرد. در قرن هشتم میلادی بنای این یادگار باستانی دوره ساسانیان، به سبب ساختن دیواری به دستور امویان به دو قسمت تقسیم شد. بخشی که با دیواره‌ای در یک تپه شیب‌دار ساخته شده است و بخش‌های پایین‌تر قلعه که اکنون در نزدیکی رودخانه واقع شده‌اند.

جنس مصالح استفاده شده برای سنگ‌کاری‌های انجام گرفته در این قلعه ترکیبی از شن و ماسه به همراه آهک است. اما این‌طور که به نظر می‎رسد در دوره‌های مختلف تاریخی و ترمیم‌های انجام شده روی این بنا، قطعاتی از آجر و سنگ معدن هم مورد استفاده قرار گرفته است.

یک تیر و چند نشان برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری تفلیس

قلعه ناریکالا که به عنوان یکی از اصلی‌ترین استحکامات نظامی این منطقه شهرت داشته، بر روی تپه‌ای شیب‌دار و درست در میان باغ گیاه‌شناسی و حمام‌های گوگردی واقع شده است.

پس اگر با تور گرجستان به تفلیس سفر کرده‌اید بهتر است طوری برنامه‌ریزی کنید که علاوه بر بازدید از این سازه استحکامی شکوهمند، جاذبه‌های گردشگری دیگری که در اطراف آن قرار دارند را هم تماشا کنید.

برخی از این جاذبه‌های گردشگری شامل:

کلیسای سنت نیکلاس در داخل ناریکالا
کلیسای ارمنی سنت جرج (در فاصله کمتر از صد متری)
مسجد جامع تفلیس (در فاصله ۴۰۰ متری)
تندیس کارتلیس ددا معروف به مجسمه مادر (در فاصله تقریبا ۵۰۰ متری)
حمام‌های گوگردی تفلیس (در فاصله حدودا ۴۰۰ متری)
باغ گیاه‌شناسی ملی گرجستان (در فاصله یک کیلومتری)

کلیسای سنت نیکولاس در قلب قلعه مادر

جالب است بدانید که در سال ۱۹۹۶ در حیاط قلعه ناریکالا، کلیسای سنت نیکولاس ساخته شد. البته بر اساس آنچه در تاریخ ثبت شده است این کلیسا در زمان شاه وایت چهارم یعنی در قرن دوازدهم میلادی در این محل ساخته شده است. اما در سال ۱۸۲۷ بخش‌های زیادی از کلیسای سنت نیکلاس بر اثر زلزله و سپس آتش سوزی تخریب شد.

برای بازدید از کلیسای سنت نیکلاس می‌توانید با انتخاب یکی از سه ورودی این کلیسای کوچک که در سه جهت مختلف قرار گرفته‌اند، وارد فضای داخلی شوید. به یاد داشته باشید که از نخستین قدمی که به کلیسا می‌گذارید، با دقت به اطراف خود، دیواره‌ها و حتی سقف‌ کلیسای سنت نیکلاس توجه کنید تا بخشی از نقاشی‌هایی کتاب مقدس را ببینید.
اگر عاشق قلعه‌های تاریخی هستید راهنمای گردش به قلعه کوجوری را نیز دنبال کنید.

راه‌های دسترسی به قلعه ناریکالا برای گردشگران تور تفلیس

اگرچه قلعه ناریکالا بر روی کوه متاتسمیندا یعنی یکی از بلندترین تپه‌های شهر تفلیس قرار دارد، به آسانی می‌توانید خودتان را به این جاذبه گردشگری برسانید چرا که این قلعه دقیقا در مرکز شهر تفلیس واقع شده است.

کافی است خودتان را به یکی از ایستگاه‌های مترو، اتوبوس، تاکسی و یا تراموای هوایی تفلیس برسانید، تا خیلی زود نمای باشکوه شهر تفلیس و بنای با عظمت قلعه ناریکالا را پیش چشم‌تان ببینید.